Як я прыводзіла навакольных у беларускамоўны шок

Каюся: па-беларуску размаўляю толькі час ад часу — у залежнасці ад абставін і суразмоўцы. Аднак і гэтых выпадкаў хапае, каб прывесці прысутных у культурны шок.

***

Цырульня. Майстар корпаецца ў маіх валасах, раптам звоніць тэлефон. На сувязі – калега і сябар Руслан Гарбачоў (у адрозненне ад мяне – цалкам беларускамоўны). Дамаўляюся на сустрэчу – вядома, па-беларуску. Кладу мабільнік ў кішэню. Аглядаюся навокал… — у пакоі пранізлівая цішыня.

Цырульнікі, наведвальнікі і нават адміністратар, які прыбег з рэцэпцыі, у нямой сцэне не зводзяць з мяне вачэй. Нават мухі, здаецца, здохлі...

Першай прыходзіць у сябе мая майстар.

— Ну, ни фига себе, какие к нам клиенты ходят! — ці то ў захапленні, ці то з жахам выдыхае яна.

— Кстати, оно у вас даже как-то красиво получается! — адвешвае мне «камплімент» адзін з наведвальнікаў.

***

2010 год. Вяду сына першы раз у першы клас. Разрываецца мабільнік – Алесь Міхалевіч. Выходжу ў калідор, каб не турбаваць бацькоў і настаўнікаў. Не паспяваю закончыць размову, як да мяне падыходзіць мужчына і цісне руку. «Это ж надо! Первый раз вижу, как у нас по-белоруски говорят!.. Да еще и девушка!.. Да еще и красивая!..»

***

«Мам, а як па-беларуску будзе «попа»? — цікавіцца сямігадовы сын. З самымі горшымі думкамі прапаноўваю варыянты.

«Прышчэпка ў азадак, прышчэпка ў дупу…» — прымярае малы новае слова.

Я ўздыхаю з палёгкай: моўныя практыкаванні аказаліся досыць бяскрыўднымі.

***

— Малайчына! — выношу вердыкт дамашняй працы сына па беларускай мове.

— Трэба казаць «малайдзец»! — папраўляе мяне малы.

— Гэта хто табе такое сказаў? — здзіўляюся я.

— Настаўніца так заўсёды кажа: «Малайдзец, садзіся!»…

***

2009 год.

— Здравствуйте! Перепись населения.

— Добры дзень! Заходзьце, калі ласка, — запрашаю па-беларуску перапісчыка — маладога хлопца (па ўсім відаць, студэнта).

— Какой у вас номер телефона? — з ходу пытаецца візіцёр і ўжо наважваецца нешта пазначаць.

— Пачакайце, а чаму вы не пытаецеся ў мяне, бланкі на якой мове я хачу запаўняць?

— А у меня только на русском, — разгублена паціскае плячыма хлопец.

— Але ж я хачу па-беларуску. Для мяне гэта — прынцыповае пытанне.

— Но я не взял с собой белорусские бланки, — не здаецца перапісчык.

— Што ж, тады прыйдзецца схадзіць і ўзяць. Прабачце, але па-руску я запаўняць не буду.

— А давайте, знаете что: мы заполним русский, а потом я это все перепишу в белорусский, — вырашыў праявіць кемлівасць хлопец.

Але я настроена рашуча.

— Прабачце, што настойваю, але я хачу адразу запаўняць менавіта беларускамоўны варыянт.

— Ну тогда, извините, — зазбіраўся хлопец у яўным расчараванні, паабяцаўшы прынесці патрэбныя бланкі праз гадзіну.

Але ні праз гадзіну, ні праз дзве, ні праз дзень, перапісчык не з’явіўся. Вярнуўся ён толькі ў апошні дзень перапісу, калі я ўжо згубіла надзею быць «перапісанай». На шчасце, з беларускамоўным бланкам. Яго мы і запоўнілі разам: я чытала яму пытанні па-беларуску і тыкала пальцам у патрэбнае месца, а ён ставіў там «птушачку».

***

Рамонт у кватэры ўжо перайшоў у стадыю стыхійнага бедства. Даю апошнія ўказанні майстрам:

— На этой стене обои можно не переклеивать — тут будет библиотека.

— Что будет? — з яўным непаразуменнем перапытвае мяне рабочы.

— Библиотека! Ну, книжки там всякие будут стоять, — нібы апраўдваючыся, спрабую тлумачыць я.

— А зачем? — уводзіць у ступар пытаннем майстар. Пакуль я ў разгубленасці шукаю адказу, раздаецца званок. З палёгкай здымаю трубку — палітык Вячаслаў Сіўчык. Скончыўшы размову (зразумела, па-беларуску), зноў паварочваюся да майстроў. Абодва – у аняменні.

— Это ты сейчас на каком языке говорила?..

***

Турцыя. Ад няма чаго рабіць бадзяемся па маленькіх крамах з рознай непатрэбнай дробяззю.

— Россия? — амаль без акцэнту пытае мяне палкі турак, спрабуючы збыць чарговую фігню.

— Беларусь, — махаю галавой, даючы зразумець, што нічога ў яго не атрымаецца.

— О! Я ка-ха-ю Бе-ла-русь!..