Лявон Баршчэўскі: “Мы не дзейнічаем метадамі КПСС. У нас больш жорсткія метады”

У інтэрв’ю “Салідарнасці” старшыня Партыі БНФ Лявон Баршчэўскі расказаў, чаму забараняе крытыкаваць сябе ў прэсе, каго няма ў спісе яго пераемнікаў і ў якім выпадку будзе падтрымліваць Мілінкевіча.

— У чым сутнасць сённяшняга канфлікту ў партыі?

— Праблема ўсё тая ж. Яна ўзнікла яшчэ ў часе мінулага з’езду. Тады мяне выбралі толькі з адным праграмным выступам, дзе я паабяцаў, што ўмацую партыйныя рады і ў партыі не будзе людзей, якія працуюць на дзве палітычныя структуры. За гэта і прагаласавалі дэлегаты з’езду.

Адпаведным чынам я павінен выконваць тое, што я абяцаў. Менавіта зрабіць партыйную структуры дзеяздольнай.

— Але ж выключэннем асобных актывістаў партыйныя рады не толькі не ўмацуюцца, а могуць нават значна парадзець...

— Справа не ў колькасці людзей. Партыя заходняга тыпу — а мы менавіта такой і з’яўляемся — павінна мець ядро людзей, якія працуюць на выкананне пэўных задач.

Вось, напрыклад, паміж выбарамі рэспубліканская партыя такой велізарнай краіны, як ЗША, мае ўсяго тысячу пастаянна працуючых людзей. Але калі яны ідуць на выбары, яны вакол гэтай тысячы мабілізуюць сотні тысяч. І гэта прынцып менавіта заходняй партыі.

У нас не КПСС, дзе трэба была колькасць, дзе, дарэчы, ніякай дысцыпліны не было — маглі і дзесяць вымоваў за п’янства рабіць і трымаць.

У нас ёсць грамадскае аб’яднанне “БНФ. Адраджэнне” і партыйная структура — Партыя БНФ. Вядома, у межах грамадскага аб’яднання абсалютна кожнаму, хто стаіць на пазіцыях павагі да галоўных нашых прынцыпаў — незалежнасць, свабода, адраджэнне, — знаходзіцца месца.

Што да партыйнай структуры, то тут мы вырашаем палітычныя задачы — набліжэнне тых часоў, калі дэмакратычныя сілы і Партыя БНФ будзе каля ўлады. І тут павінна быць абсалютнае правіла: калі ў партыі прымаюцца нейкія рашэнні, яны павінны выконвацца. Калі гэтыя рашэнні не выконваюцца — грош цана такой партыі.

У партыі ёсць людзі, якія не могуць выконваць рашэнні ў сілу таго, што яны выконваюць рашэнне іншых структур. Я не называю канкрэтных прозвішчаў, але такія людзі ёсць.

А нам патрэбна вырашаць свае задачы, мы павінны правесці эфектыўную кампанію на парламенцкіх выбарах. Мы таксама вылучаем свайго кандыдата на прэзідэнцкія выбары, і я не ўяўляю, як наша партыя будзе працаваць на іншых кандыдатаў. Такога быць не можа.

Калі прымаецца рашэнне, яно павінна выконвацца. А не так, што старшыня дае распараджэнне, а некаторыя кіраўнікі дэманстратыўна адмаўляюцца нават з ім азнаёміцца. Не хочаш выконваць, дык хоць напішы, што я азнаёміўся, але адмаўляюся выконваць.

— Вы зараз маеце на ўвазе Юрася Губарэвіча?

— Я не хачу называць нейкіх канкрэтных прозвішчаў.

Калі там нейкія прозвішчы маюцца на ўвазе ў тых ацэнках, што я выказаў, то трэба разумець, што гэта агульнае патрабаванне. Далёка не адны тыя прозвішчы, якая ўсплылі ў прэсе (з іх жа ініцыятывы) паддаваліся пэўным ацэнкам. І камісія партыйнага кантролю далёка не першае такое пасяджэнне праводзіла.

Але гэтыя людзі вырашылі выйсці ў прэсу. Чым, дарэчы, парушылі рашэнне студзеньскага Сойму, дзе напісана, што ўнутрыпартыйныя праблемы вырашаюцца ва ўнутрыпартыйнай прэсе.

Вось у нас выйшаў чарговы выпуск “Навіны БНФ”. Там адкрытая дэмакратычная дыскусія: і артыкул спадара Губарэвіча, які жорстка крытыкуе іншых кіраўнікоў партыі, і артыкул спадара Голубева, які рэпрэзентуе іншую групу. Гэта нармальна. Але калі чалавек, ратуючы нейкім чынам сябе, спрабуе ўнутрыпартыйныя праблемы вынесці па-за межы, у чым абсалютна няма патрэбы, то гэта сведчыць пра слабасць чалавека.

— Ці не з’яўляецца гэта самаедствам? Атрымліваецца, што мы ўсе сілы губляем не на барацьбу з рэжымам, а на барацьбу з самімі сабой.

— Змагацца супраць рэжыму можна ва ўсіх сферах. Можна выдаваць кніжкі супраць рэжыму, флікеры рабіць супраць рэжыму, значкі выпускаць — гэта ўсё работа супраць рэжыму. І людзі свядомыя і адказныя — а іх вельмі многа — яны гэта робяць. І за гэта ім дзякуй. Але калі мы вырашаем партыйную задачу, то выконваем пэўныя партыйная абавязкі.

Ніякага раз’яднання няма, ёсць проста канстатацыя факта, хто працуе на палітычную мэту і праграму, а хто працуе на спадарожныя мэты, якія такама вельмі важныя. Мы ж не патрабуем ад Аляксея Марачкіна, які, стаўшы старшынёй Згуртавання беларусаў свету “Бацькаўшчына”, выйшаў з партыйнай структуры, але застаецца ў грамадскім аб’яднанні “БНФ. Адраджэнне”, выконваць нейкія партыйныя абавязкі, мы і так вельмі ўдзячныя за тое, што ён робіць.

А ў партыі законы універсальныя. Калі рашэнне прынята — яно павінна выконвацца.

— Вас на з’ездзе абіралі як кампраміснага кандыдата. Але ж вы фактычна працягваеце палітыку спадара Вячоркі, ніяк не спрабуючы прымірыць два супрацьлеглыя бакі. Наадварот, пазбаўляецеся ад іншадумцаў...

— Я не працягваю палітыку спадара Вячоркі. Менавіта наадварот. Спадар Вячорка слабавата надаваў увагу такім пытанням, як дысцыпліна. І гэта бачаць сябры Фронту. Яны разумееюць і лічаць, што ў партыі павінна быць яснасць, хто за што адказвае, з каго можна спытаць.

Я лічу, што партыя толькі ўмацоўваецца, калі ў ёй узнікае ясны алгарытм дзеяння. Мы ўвялі ў практыку, што старшыня кожны месяц робіць справаздачу аб сваёй дзейнасці. Намеснікі — раз на тры месяцы. І я гэтую справаздачу раблю, і мне ёсць, што сказаць людзям. І я хачу, каб і іншыя адказвалі за сваю працу.

Ніхто нікога сілай балатавацца ў намеснікі не прымушаў. Калі пагадзіўся — працуй.

— Як у рэшце рэшт вырашылася пытанне са спадаром Губарэвічам?

— Ён атрымаў папярэджанне. Яму даведзена, што ён павінен выконваць тыя распараджэнні, якія даюцца партыяй. Ён дарэчы сказаў, што тое, што яму было даручана, ён выконвае, але свой подпіс не ставіць, бо гэта залішняя бюракратыя. Я такі аргумент не прымаю. Гэта нейкая дзіцячая гульня.

Для мяне гэта ўсё вельмі проста: як толькі я зраблю тое, дзеля чаго мяне выбралі старшынём партыі, як выбудую структуру ў кіраўніцтве, якая будзе эфектыўна працаваць, тады ўжо не важна, хто будзе ўзначальваць структуру.

— Спадар Мілінкевіч неаднаразова падкрэсліваў, што ягоны рух “За свабоду” не з’яўляецца партыяй, а таму нападкі на актывістаў, якія сумяшчаюць дзейнасць у партыі і руху беспадстаўныя.

— Нядаўна мы са спадаром Мілінкевічам былі ў Слоніме. Ні для каго не сакрэт, што ягоныя паездкі па рэгіёнах — гэта частка яго прэзідэнцкай кампаніі, іншымі словамі палітычнай кампаніі. Ніяк інакш тут не скажаш. Гэта можа называцца рухам, можа называцца ўвогуле аргкамітэтам. Але ён займаецца рашэннем палітычных задач.

Дарэчы, пры апошняй нашай сустрэчы я чарговы раз прапанаваў спадару Мілінкевічу: “Уступайце ў Партыю БНФ. І, калі большасць падтрымае, мы будзем працаваць на вас”.

Мы ўжо маем сумны вопыт працы на чужога дзядзьку. Фактычна дзве прэзідэнцкія кампаніі мы прапусцілі. Абсалютная большасць сяброў партыі лічыць, што мы павінны мець свайго кандыдата і працаваць на яго.

— Што ж адказаў тады спадар Мілінкевіч?

— Вы самі ведаеце, якія заўсёды адказы дае спадар Мілінкевіч. Я гэта каментаваць не буду.

Але, думаю, калі б Мілінкевіч прыняў рашэнне ўступіць у партыю, у яго былі б неблагія шанцы. Хаця паўгода таму яны былі лепшымі. Але яшчэ час ёсць.

— Хто зараз мае намер балатавацца ў прэзідэнты ад партыі?

— Публічна заявілі пра гэта Алесь Міхалевіч і Юры Хадыка. Астатніх агучыць пакуль не магу. Не выключаю, што на з’ездзе, які адбудзецца на пачатку жніўня, можа быць агучаны іншы кандыдат. Калі ж партыя зменіць сваё рашэнне і вырашыць падтрымліваць беспартыйнага, то будуць іншыя рашэнні.

Пакуль настрой такі: вельмі многія казалі, што крыўдна, што сваімі нагамі адхадзілі дзве кампаніі, а фактычна тры — Домаш, Ганчарык, а потым Мілінкевіч. Людзі кажуць, што хочуць такога кандыдата, які не скажа потым: “Гудбай!” і будзе рабіць, што захоча. Хочам, каб не толькі мы ад яго залежалі, а і ён ад нас.

— Вы ўжо рыхтуеце сабе замену? Ёсць канкрэтныя кандыдатуры?

— Зараз гэты спіс з сямі скараціўся да чатырох чалавек. Гэта і тыя людзі, якія і сёння ўваходзяць ў кіраўніцтва, а ёсць і пару свежых людзей. Я пакуль правёў з імі гутаркі, прасіў даць бачанне сваёй далейшай працы, перспектываў. Я аналізую гэтую інфармацыю.

— Хтосьці з тых, хто прэтэндаваў на пасаду кіраўніка на мінулым з’ездзе, у гэты спіс увайшоў?

— Безумоўна. Але трэба памятаць, што не кожны можа быць лідэрам партыі. Гэта аб’ектыўна.

Я раскрыю сакрэт: калі б спадар Міхалевіч не пайшоў балатавацца ў намеснікі, я б зрабіў яго адказным сакратаром і паглядзеў бы, як ён спраўляецца. А там бы пабачылі. Не выключана, што на наступным з’ездзе я б сам прапанаваў яго кандыдатуру.

Але ён пайшоў іншым шляхам. Яму хочацца быць палітычным лідэрам. Ну добра. Гэта яго выбар. Таму цяпер я прыглядаюся хутчэй да іншых.

— Іншымі словамі Міхалевіча ў гэтым спісе няма? А як наконт Івашкевіча і Вячоркі?

— Пакуль я не бачу Міхалевіча ў якасці палітычнага лідэра, хоць добра ацэньваю пэўныя яго якасці. Што да астатніх, то ёсць шанцы ва ўсіх маіх намеснікаў. Яшчэ часу шмат і кожны можа сябе прадэманстраваць.

Але ж трэба памятаць: мая прапанова — гэта мая прапанова. З’езд можа выбраць кагосьці іншага. Галоўнае — каб адбылася канкурэнтная барацьба.

Дарэчы, я прыйшоў да высновы, што трэба галасаваць менавіта за каманду — уносіць у бюлетэнь адразу старшыню і яго намеснікаў. І галасаваць за ўвесь гэты спіс.

Да таго ж за 45 дзён перад чарговым з’ездам дзеянне пастановы аб унутрыпартыйнай дысцыпліне заканчваецца і будзе дадзена магчымасць будучым кандыдатам крытыкаваць і кіраўніка, і яго дзейнасць — іншымі словамі, праводзіць перадвыбарчую кампанію. Зараз жа гэтага рабіць нельга.

Некаторыя СМІ напісалі, што ў нас парушаецца права на свабоднае выказванне, паколькі нельга крытыкаваць старшыню ў непартыйнай прэсе. Але ж у пастанове дакладна напісана, што не толькі старшыню, а любога партыйца нельга. І я сам нікога канкрэтна не крытыкую. Я крытыкую толькі пэўныя падыходы. А, паверце, у мяне ёсць заўвагі да ўсіх. Як, дарэчы, і ў іх да мяне. Але нельга выходзіць з унутрыпартыйнымі праблемамі на непартыйную прэсу. Гэта рашэнне Сойму і яго трэба выконваць.

— Даволі жорсткае патрабаванне...

— Гэта нармальнае патрабаванне. Мы абмяркоўваем рашэнне на стадыі прыняцця, а калі яно прынятае большасцю, мы павінны яго выконваць. Іначай партыі няма. Гэта ўжо, у такім выпадку, дыскусійны клуб.

Гэта ў КПСС маглі гадамі абмяркоўваць, “ставіць на від”, выносіць заўвагу, папярэджанне, спагнанне. Мы працуем ў іншых умовах. Супраць нас кансалідаваны рэжым. Лепш хай нас крытыкуюць за нашу строгую дысцыпліну, чым за нашу бяздзейнасць.

Нейкая газета напісала, што былыя члены КПСС у кіраўніцтве Партыі БНФ дзейнічаюць КПССаўскімі метадамі. Магу з усёй адказнасцю сказаць, што ў нас ні старшыня, ні яго намеснікі ні дня не былі ў КПСС (дарэчы, у адрозненне ад кіраўнікоў іншых, у тым ліку дэмакратычных, партый). Таму, мы не дзейнічаем метадамі КПСС. У нас больш жорсткія метады. Бо дыктатура не дазваляе быць “цюхцямі”.

Таксама на гэтую тэму

Алесь Міхалевіч: “Супраць мяне ў Партыі БНФ ужываюцца правераныя камуністычныя метады”