«Яе сыход — гэткая ж загадка, як загадка сыходу Купалы»

Уладзімір Някляеў напісаў кранальныя словы з нагоды дня нараджэння сваёй сяброўкі і калегі па пяру.

— 75 гадоў Яўгеніі Янішчыц. Жэні...

Не ўяўляю яе ў такім узросце...

Яна ўмела хадзіць, не кранаючыся зямлі. У 75 такое, пэўна, немагчыма.

Ці не таму загадзя сыйшла?

Яе сыход — гэткая ж загадка, як загадка сыходу Купалы. Трагічны выпадак?.. Сама?.. Скінулі?.. Яго з дзесятага, яе з восьмага паверха...

З высокага.

Яна высока жыла.

Для таго, каб скінуцца самой, не было прычын. Ніякіх. Любімы сын. Новая кніга. Новая, толькі што займетая, кватэра, у якой усяго пяць дзён таму разам з уваходзінамі справіла дзень народзінаў...

Саракавы.

Можа, не трэба было спраўляць? Бо саракавы дзень – саракавіны. І кепская прыкмета – святкаваць саракавы год.

Але так хацелася свята! Пасля паўпадвальнага жытла на Ульянаўскай, пасля страчанага кахання, пасля ўсіх адзінотна-цёмных начэй...

У той дзень я спытаў, чаму яна ўзяла прозвішча не бацькі, а першага мужа маці? Расстралянага немцамі. «Бо маці расказвала, як ён маліўся на яе! Якое было ў іх каханне! І я хацела, каб такое было ў мяне...»

Думаю, гэта верш, які яна не напісала. Напісаўшы: «Расстралянаму прозвішчу абяцаю жыццё». Таксама някепска, але...

Гэтакіх «але» было нямала. Але такі быў час. І паспрабуй яму супрацьстаяць, калі йдзеш, не кранаючыся зямлі.

Суровы век. Сталёвы скрыгат спрэс.

I ўсё ж не згаслі,

Узышлі прароча

Над лёсам веку

вочы паэтэс —

I вочы Анны, і Марыны вочы.

Пранізваючы цемру аблачын,

Яны гараць на даляглядах сцюжных.

Паэзія — занятак для мужчын.

I для жанчын. Паэзія — для мужных.

Яна не чалавечы — божы знак,

Які гартуе душы трапяткія.

Дай бог так мужна жыць,

Памерці так,

Як мужна памірала Еўдакія.

I калі гром нябёсы скалане,

Глыбінь зямных спасцігну прыцяжэнне,

Не свечку вы пастаўце —

Келіх мне,

Каб мог падняць і ў цёмнай старане

Яго за вас,

Таіса, Рая, Жэня...

Гэты верш з таго часу, калі ўсе мы былі маладыя – і калі ўсіх іх я любіў. І ні ў якім сне прысніць не мог, што не яны па мне, а я па кімсьці з іх буду ставіць свечкі...

Цяпер надзея толькі на Раю. На Раісу Баравікову, з якой яшчэ нядаўна танцавалі мы танга ў метро…