Вяртаньне і адстаўка арцыбіскупа Кандрусевіча: кампраміс ці капітуляцыя?

Гісторык і журналіст Сяргей Абламейка:

Для мяне гэтае рашэньне Ватыкану было чаканым.

Я б усё ж назваў яго капітуляцыяй.

Напярэдадні Новага году зьявіўся супольны зварот, заклік да грамадзянскага міру, які падпісалі праваслаўны мітрапаліт, рабін, муфтый і апостальскі нунцый.

Я тады думаў, што гэта кампраміс, што гэта і ёсьць цана вяртаньня Кандрусевіча.

Думаю, прыняцьцё адстаўкі Кандрусевіча вельмі пакрыўдзіла беларускіх каталікоў.

У грамадзкім канфлікце арцыбіскуп Кандрусевіч быў на сьветлым баку.

Калі гэта і кампраміс, то дзеля чаго, што атрымала Каталіцкая царква ўзамен?

Мы ня ведаем, якую грамадзкую пазыцыю зойме Кандрусевіч пасьля адстаўкі.

У каталікоў царкоўная герархія даволі жорсткая. Яму лёгка могуць закрыць рот.

Кандрусевіч пакуль, вельмі ненадоўга, застаецца старшынём Канфэрэнцыі каталіцкіх біскупаў Беларусі.

Лепш было б пакінуць Кандрусевіча кіраўніком беларускай Каталіцкай царквы, нават калі б ён заставаўся за мяжой, а ў Беларусі мог кіраваць нехта часовы. Гэта было б справядліва.

Беларускія ўлады, відавочна, не хацелі, каб на месца Кандрусевіча прызначылі Юрыя Касабуцкага. Ватыкан сапраўды пайшоў па лініі найменшага супраціву і прызначыў часовым кіраўніком кампрамісную фігуру.

За апошнія 20 гадоў ватыканская дыпляматыя паказала сябе ў Беларусі і адносна Беларусі даволі кепска.

Гэтая дыпляматыя ідзе ў фарватэры Расеі. Так было са спробамі запрасіць Папу Рымскага ў Беларусь, так было, калі за апошнія 30 гадоў беларускім грэка-католікам так і не далі біскупа, так было і тады, калі за 13 гадоў вельмі плённага служэньня ў Беларусі Тадэвушу Кандрусевічу так і не надалі сану кардынала. Ды нават ў пераводзе Кандрусевіча ў Беларусь з Масквы таксама была саступка тагчаснай пазыцыі Крамля адносна Кандрусевіча.

Ватыкан, Ватыканскую курыю можна змусіць да кампрамісу і нават да падпарадкаваньня, а Каталіцкую царкву, яе сьвятароў і вернікаў — не.

Палітыкі, дыпляматы— гэта адна справа, а сьвятары заўсёды ідуць са сваімі вернікамі да канца.

Палітоляг, дырэктар Беларускага інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Пётра Рудкоўскі:

Ватыкан пайшоў па лініі найменшага супраціўленьня.

Я назваў бы гэта ўсё ж кампрамісам, нейкія саступкі зрабіў і Ватыкан, і беларускі рэжым.

Я спадзяваўся, што саступка Ватыкану будзе не такой.

На працягу гісторыі нашмат больш было праблемаў і для Каталііцкай царквы, і для грамадзтва, калі Ватыкан празьмерна ўмешваўся ў сьвецкія справы, чым калі захоўваў стрыманую пазыцыю.

Гэтым часткова можна патлумачыць пэўную стрыманасьць Ватыкану і стаўку на кампрамісы ў ХХ стагодзьдзі, асабліва пасьля ІІ Ватыканскага сабору.

Калі б Ватыкан заняў жорсткую пазыцыю, улады б не пагадзіліся на вяртаньне Кандрусевіча ў Беларусь. Ён мог бы застацца за межамі Беларусі на гады.

Для Каталіцкай царквы гэта было б неэфэктыўнае кіраваньне з-за мяжы.

Уплыў Кандрусевіча паволі зьмяншаўся б, калі б ён заставаўся за мяжой.

Моц Кандрусевіча палягала не ў яго пасадзе, а ў яго сацыяльным капітале. І ён застаецца зь ім.

Лукашенко – о Кондрусевиче: «Ну, а он — чем он для нас сейчас опасен?». Почобут: «Верить совершенно не хочется»