Як Стэфан Баторый вучыў нашых продкаў ваяваць і піць віно

Часы Рэчы Паспалітай зазвычай асацыююцца з такімі алкагольнымі напоямі, як медавуха, піва ці старка. А што наконт віна? Хто яго піў, з якога часу, і як каралі нашай колішняй дзяржавы на гэта ўплывалі?

Баляванне шляхты ў палацы Радзівілаў, мастак А.Арлоўскі

Каб разабрацца, мы вырашылі даць слова не прафесійнаму гісторыку, але… прафесійнаму самілье Аляксандру Кульбачку, арт-дырэктару віннага бару «Хороший год» у Мінску ды лепшаму самялье Беларусі за 2017 год. Менавіта ягоны расповед ды інтэрпрэтацыя — жывыя ды цікавыя.

Віно на нашых землях вядомае здаўна, як мінімум, з часоў Русі. Тады да нас траплялі амфары з тэрыторыі Візантыі, каб пасля быць пералітымі ў царкоўныя паціры для прычасця альбо ў княжацкія келіхі — для насалоды. Паспаліты тагачасны жыхар Турава ці Менску, зразумела, паспрабаваць смак віна мог адно на нядзельных набажэнствах…

З часам віно перабралася з княжацкіх сталоў на каралеўскія, застаючыся пазнакай высокага статусу. Гэта быў імпартны прадукт, а значыць — толькі для абраных, першых асобаў дзяржавы. Іншыя пілі ўслед за каралём, каб быць да яго падобнымі — часам, не разбіраючы смакаў і гатункаў… Але пачнём з першага манарха Рэчы Паспалітай, які зрабіў з віна нават не статусны напой, а сапраўдны культ.

Баторый: кроў і віно

Як вядома, Баторый быў вугорцам, які нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Румыніі, ды з’яўляўся далёкім сваяком Улада Цэпеша, знанага як граф Дракула. Бацькаўшчына Баторыя вяла на той момант вайну з туркамі, якой не было бачна канца і краю, таму малады Стэфан выхоўваўся ў спартанскіх умовах як будучы ваяр. Важна, што ваяр — гэта не толькі «баявая машына», гатовая спаць на зямлі ці скакаць дзень і ноч, але яшчэ і… моцна пітушчая «баявая машына».

Стэфан Баторый

Чаму? Не толькі, каб здымаць стрэс ды збліжацца з калектывам, не. Віно, як ні парадаксальна, гэта яшчэ і маркер хрысціянскага ваяра, азнака іншасці. Туркам паводле рэлігіі піць было забаронена, хрысціянам — можна. Гэту вінную і ваярскую традыцыю Баторый добра засвоіў з маладых гадоў і, відаць, толькі падмацаваў за часамі вучобы ў Падуанскім універсітэце, вядомым не толькі акадэмічнымі традыцыямі, але і студэнцкімі застоллямі.

Працяг чытайце тут.