Як Мінюст спалохаўся бунту адвакатаў і што з гэтага выйшла

Адвакатам Алеся Міхалевіча Алег Агееў паспеў пабыць крыху больш за два месяцы. Рызыкнуўшы абараняць экс-кандыдата ў прэзідэнты, які абвінавачваецца па справе аб масавых беспарадках, «дзекабрыста», ён апынуўся ў ліку чатырох адвакатаў, адным махам пазбаўленых ліцэнзій у лютым мінулага года. У СМІ тады прайшлі сухія паведамленні аб тым, што аказваецца ціск на абаронцаў «палітычных», падрабязнасцяў не было. Праз год мы пагаварылі аб тым, што ўсё ж такі адбывалася.

— Як было адвакатам па "справе 19-га снежня"?

— Адвакаты сутыкнуліся з шэрагам неўласцівых для працы праблем: да падабаронных, якія знаходзіліся ў следчым ізалятары КДБ, проста не пускалі. Калі я прыходзіў у СІЗА, супрацоўнікі аб'яўлялі, што няма вольных памяшканняў для сустрэч. Да праблемы быў грамадскі інтарэс. Я, як мог, тлумачыў журналістам, чаму не магу бачыць свайго падабароннага. У канцы снежня, па прадстаўленні КДБ, якому не спадабалася, што гэтая інфармацыя атрымлівае шырокую агалоску, Міністэрства юстыцыі пачало ціснуць на самых гаваркіх адвакатаў.

Чалавек кажа праўду: мяне не пускаюць да падабароннага. Мінюст патрабуе абвяржэння. А як аспрэчыць? Сказаць: мяне пускаюць у СІЗА? Але ж не пускаюць! Як у савецкія часы — у чаргу запісваліся, нумаркі звяралі. Чарга з адвакатаў. Парадокс: па эканамічных справах праходзілі, а тыя, хто працаваў па «справе 19-га снежня», проста суткамі сядзелі і чакалі, пакуль уважаць.

— За што «душылі» Вас?

— У адным з самых бяскрыўдных маіх інтэрв'ю Мінюсту здалося, што я даю негатыўную ацэнку працы СІЗА КДБ. Акрамя гэтага я быў членам Прэзідыума Мінскай гарадской калегіі адвакатаў. Менавіта мы разглядалі просьбу Мінюста прыцягнуць да адказнасці чатырох калегаў. Гарачыя былі спрэчкі. Прэзідыум, хоць і не аднагалосна, але стаў на бок калегаў. Па ўсіх чатырох адвакатах было вынесена рашэнне аб адмове ў вынясенні дысцыплінарнай адказнасці і адпраўлена ў Мінюст, што Прэзідыум калегіі не знаходзіць падстаў.

— І ў выніку?

— З сямі пазбаўленых ліцэнзіі адвакатов трое былі ў гэтым Прэзідыуме, што паўстаў супраць Мінюста,. Хоць Павел Сапелка тады атрымаў і тое, і тое.

Адразу ж пачалася праверка членаў Прэзідыума. У студзені мяне наведалі супрацоўнікі камітэта дзяржбяспекі — спрабавалі канфіскаваць дакументы.Прычым, як на сённяшні дзень мне вядома: гэта той жа аддзел, што займаўся Міхалевічам. Кдб-шнікам мы нічога не аддалі: адвакацкая таямніца, прабачце. У той жа дзень прыйшоў супрацоўнік міністэрства юстыцыі, забраў усё, і я магу выказаць здагадку, што перадаў усё ў КДБ.

— Мінюсту вы не маеце права адмовіць?

— Мінюст для нас рэгіструючы орган, ён мае права на такога роду праверкі. Вось вам усё аб незалежнасці адвакатуры ў нашай краіне. Як толькі ў мяне канфіскавалі дакументы, тут жа адзін з маіх апошніх кліентаў, наркаман, падае на мяне заяву старшыні КДБ. Пра тое, што я ў яго вымагаў грашовыя сродкі, абяцаючы пакаранне, не звязанае з пазбаўленнем волі. Дзіўнае супадзенне, правільна?

— Так, раптам!

— І, дай Бог яму здароўя, але такімі фармулёўкамі, як "вымагаў шляхам падману грашовыя сродкі", ён проста не можа казаць ўжо. Я ведаў, што гэта ўсё вельмі жаласна можа скончыцца, і такі склад мог быць разгледжаны. Вельмі невясёлы быў настрой.

За некалькі дзён да вызвалення Міхалевіча выклікалі на яго допыт. У той жа час у Мінюсце адбылося пасяджэнне і мяне пазбавілі ліцэнзіі. Заходзіў я ў будынак КДБ адвакатам, а выходзячы ўжо такім не з'яўляўся.

Падчас усяго гэтага са мной тройчы размаўляў супрацоўнік КДБ і досыць прамалінейна прапаноўваў "аказаць дапамогу ў зборы доказаў". Усе тры разы я адрэагаваў досыць рэзка і апавясціў вышэйстаячыя органы аб магчымым службовым злачынстве. Праўда, мне не вядомы лёс гэтага дакумента.

— Гэта значыць, следства імкнулася не толькі спыніць інфармацыйны паток?

— Так, а яго і спынілі. Пасля прадпісанняў і я, і астатнія калегіі сталі асцярожней, практычна перасталі мець зносіны са СМІ. Мінюст дамогся гэтага за месяц.

— Але калі адвакаты і так замоўклі, навошта было пазбаўляць ліцэнзій?

— Адвакаты не замоўклі, яны не перасталі пісаць скаргі. Інфармаваць ўжо не грамадскасць, а органы, адказныя за праверку. Немагчыма не прадпрымаць нічога, калі наогул не бачыш свайго кліента: што з ім адбываецца, дзе ён. Я, напрыклад, пра «свайго» Міхалевіча абсалютна выпадкова пазнаў. Сустрэўся з калегам. Ён пытаецца: "А твайго перавялі на Валадарку?" — "З чаго ты ўзяў?" — "Падабаронны казаў, што сёння ноччу не далі спаць, таму што палітычнага ў камеру засялялі, шмон ладзілі. Міхалевіча кажа ". Я імгненна — у СІЗА МУС. І сапраўды знайшоў .Абсалютна без праблем сустрэліся. Праўда, толькі 15 хвілін пагаварылі: зачынялася СІЗА ўжо. Але я хоць бы ўжывую яго ўбачыў. У панядзелак яго чамусьці назад перавялі.

— Як можна было пазбегнуць праблем?

— Ціхенька сядзець, імітаваць працу: прыйшоў на допыт, моўчкі пасядзеў, падпісаў пратакол і сышоў. У такіх адвакатаў, вядома ж, праблем не было. Напэўна, іх нехта цяпер і граматамі узнагароджвае, лічыць, што яны якасна выконвалі сваю працу.

Я думаю, што Мінюст трошкі нават спалохаўся адкрытай канфрантацыі, у якую ўступіў Прэзідыум. Мы былі новаабранымі.

— Не прыцёртыя ...

— Не ў гэтым нават справа: калі просяць зрабіць глупства, то ...залежыць усё ад таго, наколькі сябе паважаеш.

ПАСЛЯ

А.А.: Я абскардзіў пазбаўленне ліцэнзіі ў судзе. Камітэт дзяржаўнай бяспекі ў гэты час думаў, што зрабіць з тым кампраматам, які на мяне назбіралі. А праца была праведзена вялікая. Другую палову студзеня, люты я бачыў, як ішлі аператыўныя мерапрыемствы: вонкавае назіранне, тэлефон нармальна працаваць не хацеў, дакументы знікалі. Шмат было рэчаў, якія сведчылі, што каўпак звужаецца. Мною займаўся дастаткова сур'ёзны орган рэспубліканскага ўпраўлення па барацьбе з карупцыяй у праваахоўных органах. Чамусьці. Гара нарадзіла мыш: усё, што яны накапалі па выніках праверкі дакументаў, — знайшлі 2 няправільна запоўненых паперкі ў адным са спраў, па якім мы з мамай разам працавалі. Аказалася, што гэта мы наўмысна скажалі фінансавую справаздачнасць групай асоб і ўнеслі заведама недакладныя звесткі ў афіцыйныя дакументы. З гэтага нарадзілася крымінальная справа па артыкуле 380 частцы 2 — падробка дакументаў. У выніку далі мінімальны штраф. Два месяцы гарадскі суд думаў, што рабіць з нашым абскарджаннем. Але ў выніку не задаволіў.