Як бальшавікі назвалі калгас «Чырвонымі Падонкамі»
Гістарычны кур’ёз адбыўся ў вёсцы Знаменка Лагойскага раёну на Меншчыне. Менавіта тут у 1931 годзе быў утвораны калгас «Чырвоныя Падонкі».
Справа ў тым, што да 1969 году вёска Знаменка называлася Падонкі. І калі камуністы вырашылі ўтвараць тут першы калгас, дык, ня доўга думаючы, скарысталіся модным на той час рэвалюцыйным чырвоным колерам, дадаўшы яго да назвы вёскі. У калгас «Чырвоныя Падонкі» ў 1931 годзе ўвайшлі 55 сялянскіх гаспадарак.
Сёньня Знаменка пераўтварылася ў вёску лецішчаў. Блізкасьць гарналыжнага курорту Сілічы і недалёкая адлегласьць (каля 40 км) ад Менску прываблівае сюды менчукоў, якія набываюць сабе лецішчы. Мясцовых людзей сёньня ў Знаменцы ўсё меней і меней.
Сустракаем аднаго тутэйшага жыхара, які цягне на вазочку каністры з вадой. Мужчына кажа, што нерухомасьць тут стала нятаннай:
«Вучыўся тут, рос, во бацькоўскі дом. Цяпер купляюць у нас хаты, во тут пераехалі былі людзі ў Жодзіна, прадалі дом за 17 тысяч даляраў».
У ХІХ стагодзьдзі тутэйшыя землі належалі лагойскім графам Тышкевічам. Паводле паданьня, пасьля зямельнай рэформы 1861 году графу шкада было аддаваць добрую зямлю сялянам, ён выбраў горшую — балоцістую ды лясістую, а сялянаў перасяліў у вёску, якую назваў Падонкі.
«Назва Падонкі, як гаварылі старыя, — таму што пан жыў там наверсе (на горцы — заўвага РС), а тут паддонак... У нас і ў пашпарце напісана, што нарадзіліся ў Падонках. На кнігах школьных стаялі штампы — «Падонкаўская школьная бібліятэка», — распавядае мясцовы жыхар.
Пытаемся яго, што гэта за каністры ён цягне. Кажа, што набіраў у суседзяў ваду з калодзежу, бо ў вадаправодзе брыдкая:
«Сьмярдзючая. Кампоты прыгатавалі, то слоікі ўзрываюцца. Вада ёсьць, але яе ўжываць немагчыма, хіба памыць нешта можна. Прыехала з Лагойску санэпідэмстанцыя, праверылі, павесілі аб’яву, што піць ваду нельга, толькі для тэхнічных патрэбаў. Можа 4 тысячы даляраў былі аддалі некалі, каб ваду правесьці...»
Сёньня з інфраструктуры ў Знаменцы засталася крама. За савецкім часам, узгадвае спадар, тут былі і школа, і сельсавет, і клюб, і бібліятэка.
«А сёньня школы няма. Крышку дзяцей возяць у суседняе Косіна ды ў Лагойск. Сёньня там, дзе была школа, стаіць фабрыка, дзе плітку робяць, слупы. Дзе быў кароўнік, прыватнік цяпер адчыніў фірму, дзе зямлю для пасадкі насеньня вырабляе і прадае. Было, што жонка паехала ў Менск і купіла пакет зямлі, прывезла — а там напісана, што зроблена ў Знаменцы», — сьмяецца спадар.
«Няма і сельсавету ўжо, — распавядае мужчына, — перанесьлі ў Лагойск. Тут жа і цэнтар калгасу імя Леніна быў раней. Цяпер і калгасьнікаў ужо тут не засталося, прыяжджаюць з Аўгустова дзяўчаты ды мужыкі. Летам яшчэ дачнікаў шмат, а зімой — тут увогуле адзічэць...»
Калгас з двухсэнсоўнай назвай «Чырвоныя Падонкі» праіснаваў тут да вайны. У 1944 годзе ў Падонках быў адноўлены калгас ужо з новай назвай «Сталінскі шлях», які пасьля ўзбуйненьня ў 1959 стаў калгасам імя Леніна.
Праз паўстагодзьдзя жыцьця пры савецкай ўладзе, у 1969 годзе, вёска Падонкі была перайменаваная ў Знаменку, адну зь дзясяткаў на абсягах колішняга СССР.
Кажуць, што мясцовыя жыхары самі тады хадайнічалі, каб вёсцы далі прыгажэйшую назву. Аднак дагэтуль старэйшыя жыхары навакольных вёсак называюць Знаменку Падонкамі.
Читайте еще
Избранное