Што пісала французкая прэса пра БНР і «беларутэнскае пытанне»?

Францыя праігнаравала першыя крокі маладой Беларусі. У зацемцы Le Gaulois паведамлялася пра дзейнасць Рады БНР, якая заклікала ануляваць Берасцейскую дамову і абвясціла беларускую незалежнасць на тэрыторыі ад Горадні да Смаленску, ад Віцебску да Чарнігава. І гэта быў адзіны водгук на абвяшчэнне БНР. Аднак...

Зацемка пра БНР з газэты Le Gaulois, 3 чэрвеня 1918 году

Сто гадоў таму, калі Францыя з’яўлялася «вялікай дзяржавай», на прасторах разладнай Расійскай імперыі

Францыя ведала і бачыла толькі Расію. Французы заўсёды мала цікавіліся Беларуссю. Тым не менш «беларускае», а дакладней «беларутэнскае пытанне» у 1918 годзе вельмі рэдка, але ўсё ж такі агучвалася ў французскай прэсе. Вядома, што 25 сакавіка 1918 года Францыя ані прызнала, ані словам не адгукнулася ў прэсе на падзеі ў Мінску, калі была ажыццяўлена першая спроба пабудовы ўласнай дзяржавы беларусамі.

Са значным спазненнем (толькі 3 чэрвеня 1918 года!), выкліканым і дрэннай арыентацыяй Францыі ва Усходняй Еўропе, і тагачаснымі маруднымі камунікацыямі, адна з цэнтральных французскіх газетаў правацэнтрысцкая Le Gaulois размясціла-такі зацемку ў рубрыцы «Расія» аб незалежнасці Белай Русі — «La Russie Blanche indépendante». І гэтая навіна падавалася, як «анархія ў Расіі»! Праз салідарызаванне з расійцамі, расійскай культурай, якую шанавалі французы.

Францыя праігнаравала першыя крокі маладой Беларусі. У зацемцы Le Gaulois паведамлялася пра дзейнасць Рады БНР, якая заклікала ануляваць Берасцейскую дамову і абвясціла беларускую незалежнасць на тэрыторыі ад Горадні да Смаленску, ад Віцебску да Чарнігава. І гэта будзе адзіным водгукам у французскай прэсе на абвяшчэнне БНР.

Астатнія газеты, у тым ліку левага кшталту (напрыклад, L’Humanité), праігнаравалі падзею цалкам, бо ўспрымалі беларускае пытанне, як унутрырасійскае, а часам да ўсяго бачылі ў актывацыі беларускай тэмы нямецкі след. Так, у тагачаснай прэсе беларусы часта апісваліся, як «выдумка Нямеччыны», якая такім чынам нібыта спрабавала ўзмацніцца ў рэгіёне.

Год счакаўшы пасля абвяшчэння БНР іншая прагрэсісцкая па французскіх мерках газета La Lanterne (ад 21 жніўня 1919 года) размясціла вялікі адначасова прапольскі і пры гэтым антыбеларускі артыкул пад назовам «Les Polonais en Ruthénie blanche» (Палякі ў Беларутэніі), у якім беларуская нацыянальнасць і беларускі рух бачыліся, як «праект, задуманы немцамі» ў піку рускім, палякам ды ўсёй Еўропе. Жыхары «Беларутэніі» падаваліся за палякаў. Газета даводзіла, што ў кожным беларусу насамрэч схаваны паляк.

Кур’ёзнай і паказальнай выступае ў французскай прэсе назва Беларусі: сто гадоў таму ў французскай мове не існавала аднаго зафіксаванага панятку, каб апісаць Беларусь. Існаваў сапраўдны разнабой: часцей за ўсё Беларусь падавалася, як la Russie Blanche, радзей la Blanche Russie, часта ў версіі la Russie-Blanche (Le Gaulois, Le Petit Journal, L’Humanité), сустракаліся таксама назвы la Ruthénie blanche і la Russie lithuanienne (La Lanterne). А часам у тагачаснай прэсе панятак «Беларусь» проста адсутнічаў у дачыненні да тэрыторыі, на якой пражывалі беларусы, а край пазначаўся, як Расія.

Працяг чытайце тут.