Самыя яркiя факты пра бел-чырвона-белы сцяг

19 верасьня 1991 году Вярхоўны Савет тады яшчэ БССР надаў бел-чырвона-беламу сьцягу і гербу «Пагоня» статус дзяржаўных сымбаляў.

З гэтай нагоды Радыё Свабода падрыхтавала 50 фактаў за бел-чырвона-белы сцяг. Прапануем вашай увазе выбраныя моманты.

Ад Вітаўта Вялікага

1410 год. Беларускія дасьледнікі браты Іван і Антон Луцкевічы знайшлі ў адным з аль-кітабаў зьвесткі пра татарскую коньніцу, якая брала ўдзел у Грунвальдзкай бітве пад бел-чырвона-белым сьцягам Вітаўта Вялікага з нашытымі на яго паўмесяцам і зоркай. Менавіта з прычыны прыналежнасьці бел-чырвона-белага палотнішча да выбітнага вялікага князя дзеячы нацыянальна-вызваленчага руху пачалі актыўна прапагандаваць яго як гістарычны сьцяг беларусаў.

Сьцяг Сьвятога Юр’я як прататыпа

Карціна «Бітва пад Воршай 8 верасьня 1514 г.», 1520 год/ Сьцяг Святога Юр’я

Каля 1520 года. Створана вялікае палотнішча «Бітва пад Воршай 8 верасьня 1514 г.». Яго аўтар, мяркуюць гісторыкі, быў удзельнікам бітвы, а захоўваецца яно ў варшаўскім Нацыянальным музэі. На карціне з фатаграфічнай дасканаласьцю ўзноўленыя дэталі перамогі над утрая большым маскоўскім войскам.

Вялікалітоўская кавалерыя карысталася сьцягам Сьвятога Юр'я — чырвоны крыж на белым палотнішчы, які, хутчэй за ўсё, стаў прататыпам бел-чырвона-белага сьцяга.

Беларускія гусары і бел-чырвона-белыя сымбалі

Ротны сьцяг беларускай гусарскай харугвы (1776—1783 гады)

Так выглядаў галаўны ўбор палкоўніка Беларускага гусарскага палку ў 1824—1825 гады

А так ківер ніжніх чыноў Гарадзенскага лейб-гвардыі гусарскага палку

Бел-чырвона-белыя сьцягі пад Псковам

Выяву бел-чырвона-белых сьцягоў можна пабачыць на карціне Яна Матэйкі «Стэфан Баторы пад Псковам» (1872)

Каліноўскі адрадзіў бел-чырвона-белы сьцяг?

У час паўстаньня 1863—1864 гадоў, калі Кастусь Каліноўскі вярнуўся да герба «Пагоня», ёсьць падставы меркаваць, што ён адрадзіў і бел-чырвона-белы сьцяг: у Віленскім гістарычна-этнаграфічным музэі захоўваецца трыкутны сьцяжок тых часоў, на якім у сярэдзіне, уздоўж белага поля, праведзена чырвоная паласа.

Сучаснаму бел-чырвона-беламу сьцягу 100 гадоў

Паводле шматлікіх сьведчаньняў, праект сучаснай выявы бел-чырвона-белага сьцяга распрацаваў беларускі грамадзка-палітычны і культурны дзяяч Клаўдзій Дуж-Душэўскі не пазьней за 1917 год.

Упершыню над Менскам

Упершыню беларускі сьцяг узьняўся над будынкам губэрнатарскага палаца ў Менску пасьля выгнаньня бальшавікоў.

Зацвярджэньне

5 жніўня 1918 года. Зьяўляецца дакумэнт, якім Сакратарыят БНР зацьвярджае бел-чырвона-белы сьцяг.

З прыходам бальшавікоў урад БНР выправіўся ў эміграцыю.

Слуцкі збройны чын пад бел-чырвона-белым сьцягам

1920 год. Бел-чырвона-белым сьцягам, як беларускім і дзяржаўным, карысталіся кіраўніцтва Слуцкага паўстаньня і вайсковыя фармаваньні Булак-Балаховіча.

Вяртаньне да ўжытку ў гады Другой сусьветнай вайны

Менскі гарадзкі тэатр, 1943 год

1941-1944 гады. У Другую сусьветную вайну бел-чырвона-белы сьцяг разам зь іншымі нацыянальнымі сымбалямі вярнуў да ўжытку калябарацыйны беларускі ўрад (Беларуская Цэнтральная Рада).

Пад забаронай на радзіме

Беларускае сьвяткаваньне ў Таронта,1971 год

50-80-я гады XX стагодзьдзя. У савецкі час у БССР бел-чырвона-белы сьцяг трапляе пад забарону, але актыўна выкарыстоўваецца беларускай дыяспарай за мяжою.

Вяртаньне

24 жніўня 1991 года. Дэпутат Галіна Сямдзянава ўнесла бел-чырвона-белы сьцяг у Вярхоўны Савет.

На наступны дзень, 25 жніўня, Дэклярацыі аб дзяржаўным сувэрэнітэце, якая была прынятая 27 ліпеня 1990-га года Вярхоўным Саветам БССР, быў нададзены статус канстытуцыйнага закону.

19 верасьня 1991 года Вярхоўны Савет БССР прыняў законы «Аб Дзяржаўным сьцягу Рэспублікі Беларусь» і «Аб Дзяржаўным гербе Рэспублікі Беларусь», а таксама аб назьве нашай краіны. У адпаведнасці з гэтымі законамі краіна стала называцца Рэспублікай Беларусь і была ўведзеная новая дзяржаўная сымболіка — бел-чырвона-белы сьцяг і герб «Пагоня»/