Политика

Рэфэрэндум па Канстытуцыі: выбарчая скрыня Пандоры

Дыскусія аналітыкаў на Радыё Свабода.

Фота gants.by

Ці прынятае канчатковае рашэньне правесьці ў пачатку 2022 году рэфэрэндум па Канстытуцыі? Якія палажэньні Канстытуцыі ўлада хацела б памяняць — праз рэфэрэндум ці іншым шляхам? Якой можа быць рэакцыя грамадзтва на зьмену Канстытуцыі?

Гэтыя тэмы ў Праскім акцэнце абмяркоўваюць палітолягі Валерыя Касьцюгова і Валер Карбалевіч.

Карбалевіч:

Лукашэнка абвяшчаў, што ў пачатку 2022 году будзе рэфэрэндум па Канстытуцыі. Ён пачаў рэформу пад ціскам Масквы.

Разьядноўваць мясцовыя выбары і рэфэрэндум для Лукашэнкі больш небясьпечна, чым абʼядноўваць.

Апанэнты ўлады могуць заклікаць да байкоту рэфэрэндуму аб Канстытуцыі.

Лукашэнка можа правесьці рэфэрэндум так, каб людзі за новую Канстытуцыю не прагаласавалі. І тады застаецца дзейная. Канстытуцыя і яго паўнамоцтвы працягваюцца да наступных выбараў у 2025 годзе.

Але гэта складаная гульня, а Лукашэнка такіх гульняў ня любіць. Ён сьпяшаецца, хоча падпісаць дэкрэт аб Радзе бясьпекі, не чакаючы канстытуцыйнага рэфэрэндуму. Выглядае, што ён сапраўды верыць у змову і пераварот.

Але калі гэта адбудзецца, то насамрэч плян Лукашэнкі адкрые скрыню Пандоры.

Калі Канстытуцыя ня будзе дзейнічаць, то тады кожны будзе цягнуць коўдру на сябе і неабавязкова, што рашэньні будуць прымацца галасаваньнем у Радзе бясьпекі.

Гэта супярэчыць таму, што Лукашэнка казаў дзесяцігодзьдзямі — што ў краіне павінен быць адзін гаспадар, адзін «ствол».

Прэзыдэнцкія выбары ў масавых уяўленьнях — гэта тое, што можа зьмяніць рэальную ўладу. Ані мясцовыя выбары, ані рэфэрэндум па Канстытуцыі такімі не зьяўляюцца.

Зь іншага боку, грамадзтва застаецца палітызаваным, наэлектрызаваным. Таму для ўлады любая электаральная кампанія — гэта хаджэньне па мінным полі.

Касьцюгова:

Шанцы на правядзеньне рэфэрэндуму па Канстытуцыі разам зь мясцовымі выбарамі невялікія.

Кампанію выбараў у мясцовыя саветы ўлада яшчэ мае магчымасьць правесьці, абвясьціўшы экстрэмістамі ўсіх палітычна актыўных грамадзянаў.

Калі сумясьціць рэфэрэндум з выбарамі, людзі абавязкова прыйдуць да выбарчых скрыняў.

Да чаго прыводзіць масавы ўдзел людзей у палітыцы, мы бачылі ў 2020 годзе.

Лукашэнка можа перадумаць і вырашыць, што пакуль не прыйшоў час для рэфэрэндуму.

Ён кіруецца прынцыпам — калі не працуе, не чапай. Бо, барані Бог, запрацуе.

Плянаваны дэкрэт Лукашэнкі аб пераразьмеркаваньні паўнамоцтваў на карысьць Рады бясьпекі дазволіць не мяняць Канстытуцыю, гэта гарантыі Расеі і кіроўнай клясе.

Я адсочвала інтэрвію розных афіцыйных асобаў пра тое, што менавіта трэба памяняць у Канстытуцыі на іх погляд.

Пераважная большасьць гэтых асобаў ніякіх зьменаў у Канстытуцыю ўносіць ня хоча.

Ёсьць лябісты падвышэньня ролі партыяў. Але Лукашэнка неаднойчы гаварыў, што ён катэгарычна супраць гэтага. Ён не прымае ніякіх сутнасных зьменаў у Канстытуцыю.

Паводле дэкрэту Лукашэнкі, улада пераходзіць да Рады бясьпекі толькі на час надзвычайнага становішча пасьля яго раптоўнага, гвалтоўнага сыходу.

Самымі матывуючымі фактарамі зьяўляюцца вера і надзея, гэта паказалі леташнія падзеі.

Самі па сабе мясцовыя выбары ня стануць такім матывуючым фактарам. Рэфэрэндум па Канстытуцыі можа стаць такім фактарам.

***

Рэфэрэндум аб папраўках у Канстытуцыю плянуецца на студзень-люты 2022 году, заявіла кіраўніца Цэнтравыбаркаму Лідзія Ярмошына агенцтву «РИА Новости». Яна дадала, што правядзеньне рэфэрэндуму сёлета ў канцы лета ці пачатку восені не абмяркоўваецца.

— Рэфэрэндум пройдзе ў тыя тэрміны, якія абазначыў прэзыдэнт на Ўсебеларускім сходзе, у студзені-лютым наступнага году. Па сутнасьці, калі гаварыць пра студзень і пра сумяшчэньне зь мясцовымі выбарамі, то тут іншай даты, апроч крайняй, няма, а крайняя дата — 16 студзеня, — сказала Ярмошына.

Навумчык: Горшае, што могуць зрабіць апанэнты ўлады для саміх сябе, —дамагацца вынасу на рэфэрэндум свайго праекту Канстытуцыі

Оцените статью

1 2 3 4 5

Средний балл 4.6(10)