Общество
Алена Антонава

«Загаварыць на літаратурнай мове Лукашэнку перашкаджае недахоп адукацыі»

Старшыня Таварыства беларускай мовы Алег Трусаў распавёў «Салідарнасці» пра тое, як беларускамоўнаму хлопцу завабіць дзяўчыну да мовы, чаму не варта кпіць з трасянкі і на якой мове размаўляе беларуская вёска.

– Сёння ў ТБМ уступаюць 16-17-ці і 70-75-гадовыя, то бок унукі і іх бабулі і дзядулі. А нашыя асноўныя спонсары – гэта моладзь часоў Адраджэння. Яны далучыліся да арганізацыі гадоў 20 таму. І дзякуючы ім, мы тут і сядзім. Вось мы абвесцілі, што нам кепска – усё, нам сабралі больш за 40 мільёнаў. Тры месяцы мы сядзім спакойна. І кожны дзень нясуць.

На маю думку, Алег Гайдукевіч, які нам таксама дапамог, большы беларускі патрыёт, чым ягоны бацька. Хоць і той нас падтрымліваў. Сын Гайдукевіча заявіў публічна, што з дачкой вучыць беларускую мову. Дзіўнага тут нічога няма, яны з беларускай шляхты, у іх і герб свой ёсць.

***

– Сярод сябраў ТБМ – Павел Латушка, Пётр Краўчанка, Станіслаў Шушкевіч, Міхаіл Чыгір, Мечыслаў Грыб.

У нашых шэрагах ёсць і тыя, хто працуе ў вертыкалі, у тым ліку і ў ідэалагічных аддзелах. Чыноўнікі асабліва гэта не афішуюць. І я не буду гэтага рабіць.

Вось прыходзіць ідэолаг на сход, які вядзецца па-расейску, і пачынае гаварыць па-беларуску. Пасля ўсе пераходзяць на мову. Тут жа! Гэта самая лепшая перамога. Напрыклад, на маёй радзіме – у Мсціслаўскім раёне – змянілася начальства, прызначылі чалавека з Турава. І гэты чалавек – малады даволі – вырашыў, што ў Мсціслаўлі павінна гучаць беларуская мова.

Я прыехаў на канферэнцыю і здзівіўся: мае аднакласнікі, якія ніколі са мной па-беларуску не размаўлялі, цудоўна выступалі – начальнік даў загад. Адзін только па-руску выступаў – з Магілёва прыехаў, такі напалоханы. І гэта ў Мсціслаўлі – на мяжы з Расіяй.

***

– Вось уявіце сабе, што заўтра Лукашэнка перайшоў на беларускую мову... А я ўяўляю, што калі трэба будзе – пяройдзе. Рускую мову ён так і не вывучыў. І размаўляе па-руску з жахлівым акцэнтам, і слоў рускіх не ведае. Калі ён адрываецца ад паперкі ў Маскве, пачынае казаць такія словы, як «гвалт». Рускія ніколі такога не чулі. Ён прывык на трасянцы гаварыць – уся нацыя на ёй гаворыць. Сёння наша вёска размаўляе на трасянцы з рускім матам папалам.

***

– Я лічу, трэба падтрымліваць тых, хто гаворыць на трасянцы. Ніхто не нарадзіўся, адразу размаўляючы на літаратурнай мове.

Нават вывучаючы замежную мову, чалавек праходзіць стадыю трасянкі.

***

– Недахоп адукацыі перашкаджае Лукашэнку пераскочыць стадыю трасянкі і загаварыць на літаратурнай мове. Не пашанцавала яму. Я вельмі рады, што не пайшоў вучыцца разам з ім у Магілёўскі педінстытут. Мая бабуля палкай гнала мяне туды на гістфак, маўляў, што ты паедзеш у гэты Менск!

Калі б я паехаў у Магілёў, мы былі б з ім аднакурснікамі, бо мы равеснікі. Я падумаў, як добра, што я не паслухаў бабулю, паехаў у Мінск і атрымаў нармальную адукацыю. А ў яго Скарына жыве ў Піцеры, і гэта ўжо не паправіш. Яму праз год на пенсію. Позна ўжо вучыцца.

***

– Я вырас на мяжы з Расіяй, адтуль і мой бацька. Стаць беларусам мне было няпроста. Мне шанцавала на беларускамоўныя асяродкі і добрых выкладчыкаў.

Па-беларуску я загаварыў у 1980-1982-м. Так, мне на гэта спатрэбілася два гады…

Я быў першым камуністам Беларусі, які перавёў на беларускую мову ўсю партыйную арганізацыю. І ўсе справаздачы мы вялі на мове.

***

– Мая жонка цудоўна валодала і літаратурнай мовай, і сваім палесскім дыялектам. Я вывучаў яго паўгады. Яе землякі прыязджалі ў Пінск і гаварылі ўсе па-руску альбо зрэдку па-беларуску. А дома яны і зараз гавораць толькі на дыялекце.

***

– Калі ты беларус – усюды размаўляй па-беларуску, нават з кітаянкай. Калі яна цябе любіць – вывучыць мову.

***

– Не застаўляй сваю дзяўчыну гаварыць па-беларуску, але і не дазваляй, каб яна цябе прымушала пераходзіць на рускую.

***

– Калі прадавачка не ведае беларускага слова, я ёй падкажу. Нельга кпіць з чалавека, тады ён будзе сябрам.

Оцените статью

1 2 3 4 5

Средний балл 0(0)