«Трэба было хутка распісацца, а ў ЗАГСах кажуць: «Вы што? Гэта так хутка не робіцца!»

2 красавіка пасля дзесяцідзённага арышту — першага ў сваім жыцці — палітык Алесь Лагвінец выйшаў на волю. Увечары «Наша Ніва» наведала сям’ю Лагвінца і за кубачкам кавы пагутарыла не пра палітыку і арышт, а пра справы сямейныя.

Алесь, Вераніка, іх сын Уладзімір і кот. Афіцыйна ката завуць ШаРу, але можна проста Рыжмон. Фота Змітра Русака

Алесь Лагвінец і Вераніка Мазуркевіч жывуць у шлюбе амаль пяць гадоў. Іх сыну Уладзіміру хутка споўніцца год. Сыну Алеся ад першага шлюбу Антосю — 22 гады. Вечарам, у дзень вызвалення, усе яны разам.

«НН»: Як вы ажаніліся?

Вераніка: Вяселле ў нас было вельмі хуткае, мы рыхтавалі яго за два тыдні. Так здарылася, што Алесь атрымаў ў Польшчы прэмію, а ў мяне была польская стыпендыя. Трэба было хутка распісацца, бо зручней было ехаць як пара. Я пачала тэлефанаваць у ЗАГСы, а мне кажуць: «Вы што? Гэта так хутка не робіцца». Я была ў поўнай роспачы, не ведала, што рабіць. Падключыліся мае сябры, і мы падумалі, чаму не папрасіцца распісацца ў які-небудзь сельсавет? Сталі думаць далей: напэўна ж, каля нейкага сельсавета ёсць файнае прыгожае месца. І тут мой сябар кажа, што ведае такое месца — панскі маёнтак Сула. Там, канечне, усё было занята, бо вяселле за два тыдні ніхто не робіць. Але мы зрабілі ход канём: прызначылі яго на нядзелю, калі было вольна.

Алесь: Гэта было 09.09 — дзявятага верасня.

Вераніка: І тут паўсталі іншыя пытанні: сукенка, туфлі, прычоска, музыка. Музыкай, канечне, займаўся жаніх. Запрасіў спяваць Лявона, які, на дзіва, згадзіўся.

З сукенкай узнікла праблема: дзе яе так хутка знайсці? Паехалі шукаць з сяброўкай у Вільню. Набыла вельмі кароткую, вярнулася дадому, паказала маці, а яна кажа: «Я не пайду на тваё вяселле».

Усё, поўны кашмар. Падключаю сваіх сябровак, ладзім мазгавы штурм, адна кажа: «У цябе суседка — швачка. Я да яе хаджу, яна сшые табе сукенку за тры дні». А да вяселля ўжо заставалася менш за тыдзень. Пайшла да швачкі, яна мне пашыла вельмі прыгожую карункавую спадніцу, якую я апранула проста наверх на сукенку. Дарэчы, пасля я яшчэ шмат разоў апранала гэтую сукенку. Выходзіць — выйграла.

Вяселле. Фота Антона Матолькі

Але самае цікавае было з прычоскай. У нядзелю ранкам прыйшла ў цырульню. Цырульніца пытаецца: «Куды вам?» Кажу: «На вяселле». Удакладняе: «Як вам рабіць?» Адказваю: «Каб прыгожа было». І яна ўжо сканчвае, а я ёй кажу: «У мяне яшчэ вэлюм». Цырульніца ў шоку: «Вы што — нявеста?!» Ну бо звычайна робяць загадзя. Але нічога не развалілася, усё было добра. Самае галоўнае, што мы з Алесем у гэты дзень атрымалі задавальненне. Мы не хваляваліся, не перажывалі, не думалі, як так зрабіць, каб усё было ідэальна. Але ўсё склалася цудоўна.

Фота Антона Матолькі

«НН»: Якія Алесевы якасці захапляюць?

Вераніка: Усе Лагвінцы вельмі ўпартыя. І малодшы такі ж самы. Здавалася б, чым гэтая якасць можа захапляць? Але яна захапляе! Чалавек ведае, чаго хоча, умее гэтага дабівацца. У мужчынах гэта захапляе.

«НН»: Ці проста з ім у стасунках?

Вераніка: Не, не проста (усміхаецца). Вельмі не проста, таму што гэтая ж самая якасць вымушае шмат у чым саступаць, шукаць кампраміс. І нават пагаджацца з тым, што часам кампраміс немагчымы.

«НН»: Алесь, а вас чым Вераніка скарыла?

Алесь: Усмешкай і шчырасцю. І даверам. Узаемны давер — гэта важна.

Калі мы гаворым, што мусіць быць узаемны давер, відавочна, размова ідзе пра добраахвотны саюз двух асоб. Гэтыя асобы розныя. Стасункі грунтуюцца на эмацыйным складніку і, калі гаворка пра доўгатэрміновыя адносіны, на пэўнай супольнасці каштоўнасцяў і інтарэсаў.

Інтарэсы ў любой асобы адметныя, яны могуць уваходзіць у супярэчнасць з інтарэсамі іншай асобы. Пытанне ў тым, каб быў механізм улагоджвання і ўзаемнай падтрымкі. Відавочна, калі ёсць не адзін, а некалькі супольных праектаў, гэта на карысць. Адзін з нашых «супольных праектаў» вунь там спіць (усміхаецца Алесь і кідае позірк на суседні пакой, дзе сніць дзясяты сон іх з Веранікай сын Валодзька, як ласкава называюць яго бацькі).

Калі мы кажам пра каханне, немагчыма сказаць, што ў пэўны момант адбыўся скрыншот і ўсе застылі. Кожная асоба развіваецца. Яны могуць развівацца ў адным кірунку, могуць у розных, а могуць і ў розных плоскасцях.

Тут сапраўды патрэбная супольная глеба для знаходжання і супольных рашэнняў, і супольных інтарэсаў. Тое ж тычыцца і шырэйшай супольнасці, як нацыя. Мусіць быць супольны праект будучыні. Гэта вельмі важна.

«НН»: Хто ў вашай сям’і «галава»?

Вераніка: Абое «галава».

Алесь: І тое, што Вераніка вырашыла пакінуць сваё прозвішча, таксама сведчыць пра магчымасць уласнага выбару.

«НН»: Як вы паставіліся да гэтага выбару?

Алесь: Нармалёва.

Вераніка: Нам гэта шмат разоў дапамагала. Нас разам наймалі і не ведалі, што мы муж і жонка. Часам гэта зручна. Я пра гэта таксама думала, калі пакідала сваё прозвішча.

«НН»: Хто займаецца выхаваннем Уладзіміра?

Алесь: Цалкам натуральна, што маці корміць дзіця і большасць часу праводзіць з ім. Мяне цешыць, што, калі ў мяне ёсць час, я праводжу яго з Валодзькам. Калісьці я не так шмат часу праводзіў з Антосем у такім узросце. Бываюць моманты, што мы з Веранікай узаемна падмяняемся, калі адзін ізалюецца і нешта робіць, а другі — з Валодзькам. Не заўсёды гэтая практыка спрацоўвае, але, тым не менш, гэта ёсць.

Фота Змітра Русака

Вераніка: Алесь вельмі дапамагае. Гэта на пачатку ён не разумеў, што трэба рабіць. Было крыўдна, што я прыехала з радзільні, а на наступны дзень ён з’ехаў. Думала: «Ну як так?» Але калі ўжо ён быў заняты парламенцкай кампаніяй, хоць часу не было зусім, Алесь разумеў, што менавіта мне трэба, якая дапамога. Канечне, ён вельмі любіць праводзіць час са сваім дзіцём. Але тут я бачу не толькі любоў да дзіцяці, але і любоў да мяне. Калі мне неабходна раніцай паспаць, ён гэта адчувае, забірае Валодзьку на пару гадзін, і я магу цэлы дзень нармальна існаваць, займацца і малым, і чымсьці іншым. Або ў нейкі момант, калі я ўжо зусім ніякая, заўважыць гэта і дапамагчы.

Валодзька ўвесь час развіваецца, у яго кожны тыдзень новыя поспехі. Алеся не было дзесяць дзён, а Валодзька за гэты час сказаў «мама» і зрабіў першыя крокі.

«НН»: Вось гэта, мабыць, крыўдна!

Алесь: Чаму? Я вельмі рады за ягоныя поспехі! Нядаўна, праўда, вельмі моцна яго напужаў. Вераніка ездзіла перакладала, а я, пакінуўшы яго ў манежы, вешаў паліцу і зрабіў чатыры дзюркі перфаратарам. Валодзька напужаўся, і я потым вельмі моцна шкадаваў.

Вераніка: Валодзька пасля быў спакойны, толькі калі бачыў мяне, Алеся або Антося. Але паціху адыходзіць.

Фота Змітра Русака

«НН»: Што вы лічыце важным у выхаванні дзяцей?

Алесь: Кажуць, дзеці — адлюстраванне сваіх бацькоў. Трэба быць самім сабой, дзеці заслугоўваюць таго, каб мы аддавалі ім ад сябе найлепшае. А як ужо там складзецца, невядома. Тут вельмі шмат чыннікаў, важна не толькі тое, што бацькі ўкладваюць, бо ёсць школа, сябры і ўсё астатняе. Лёс чалавека такі, што ён можа пайсці самымі рознымі сцежкамі. Кажуць, дзеці стаяць да бацькоў спінай. Чым больш растуць, тым больш аддаляюцца і вельмі рэдка калі азіраюцца. Калі дзіця малое, вельмі важна, каб у яго было надзейнае апірышча.

«НН»: А як з Антосем?

Вераніка: Антось вучыцца ў Варшаве, і калі прыязджае, можа жыць у маці або ў нас.

Алесь: Я вельмі рады, што Антось часта ў нас, што ён прыязджае і адчувае, што тут таксама яго дом. Для мяне гэта вельмі важна. Я рады, што ў іх добрыя адносіны з Веранікай.

«НН»: Вераніка, як гэта — быць жонкай палітыка?

Вераніка: У нас няма палітыкі, дык якая розніца?

Алесь: Згодны з Веранікай, няма ў Беларусі палітыкі. Ёсць пэўнае дысідэнцтва. Да палітыкі нам яшчэ трэба дайсці. Пішучы пра Расійскую імперыю XIX стагоддзя ў «Каласах пад сярпом тваім», Уладзімір Караткевіч ужыў тэрмін «вальнадумцы». Дык вось гэтае вальнадумства вымагае ад чалавека паказваць пэўны прыклад ці быць у пэўным рэчышчы, пэўнай плоскасці калі не эталонам, то проста дэманстраваць сваё стаўленне. І праз сваё дзеянне паказваць, што так можна рабіць. Можа быць, заахвочваць, правакаваць іншых, каб яны рабілі тое самае ці рабілі лепш.

Антось (пасярэдзіне) з дзяўчынай Алесяй і сябрам Змітром

 Адносна Антося, я лічу, што ў ягоным узросце вельмі важна стаць адмыслоўцам у сваёй сферы. У палітыку ці ў дысідэнцтва можна прыйсці ў любым узросце. Я вельмі рады, што ён не цураецца грамадскай дзейнасці цяпер, але маладому чалавеку ў 20 год важней за ўсё стаць адмыслоўцам у якой-кольвек сферы. Такіх людзей складаней зламаць.

Мне вельмі шкада маладых людзей, якія трапляюць у жорнавы рэжыму і потым атрымліваецца, што яны да канца не давучыліся. Палітыка — гэта тое, што тычыцца нас усіх. Прыйсці ў палітыку можна і ў 30, і ў 40, і ў 60. Трэба з сябе штосьці ўяўляць. Сёння наша праблема як дысідэнтаў, што ў вачах шырэйшага грамадства мы не заўсёды маем дастатковы сацыяльны грамадскі капітал, каб мець больш паважную пазіцыю, быць больш пераканаўчымі. Дзеля гэтага трэба працаваць, працаваць і працаваць.

«Алесевы фірмовыя дранікі — любімая страва многіх яго сяброў»

«НН»: Хто ў сям’і гатуе?

Вераніка: Алесь таксама гатуе, прычым цудоўна. Калі, напрыклад, мы чакаем гасцей, ён можа дапамагчы. Нават цалкам вячэру прыгатаваць, калі трэба, без пытанняў. Алесевы фірмовыя дранікі — любімая страва многіх яго сяброў. Праўда, пасля яго гатавання трэба праветрываць усю кватэру (смяецца).

Алесь: Мне падабаецца гатаваць. На жаль, раблю гэта не так часта.

«НН»: Сябры ў госці часцяком завітваюць?

Вераніка: Часцяком. Калі Алесевы студэнты з-за мяжы прыязджаюць і хочуць пабачыцца, Алесь часам кажа: «Давайце да нас есці дранікі». У нас з Алесем крыху рознае адчуванне дома, яшчэ будзем працаваць над уніфікацыяй. Для мяне дом — вельмі закрытая прастора, для Алеся — не. Таму часам нам бывае не проста паразумецца, але мы шукаем шляхі.

«НН»: Розніца ва ўзросце дапамагае ці замінае ў стасунках?

Вераніка: Не ведаю. Я, можа, задумвалася пра гэта гадоў пяць таму. Можа, музыку розную слухаем.

Алесь: Ну і з узростам робішся больш разважлівым.

Вераніка: Гэта нават хутчэй досвед. Ён не залежыць ад колькасці пражытых гадоў.

«НН»: Хіба ніводная сям’я не абыходзіцца без канфліктаў. Як пераадольваеце?

Алесь: Канфлікты і супярэчнасці — неад’емная рэч любых стасункаў. Пытанне ў тым, каб было ўсведамленне, што трэба прагаворваць гэта, абмяркоўваць і шукаць шляхі вырашэння.

Вераніка: Трэба гаварыць: чаго хочаш, што не задавальняе. Чакаць, што нехта здагадаецца, гэта неяк дзіўна.

Сапраўды, у стасунках з Алесем мне добра. Проста добра. Калі знаходзіш свайго чалавека, усё насамрэч проста. І ў гэтай простасці няма нічога кепскага. Гэта тое, што трэба.

«НН»: Як блізкія паставіліся да вашага саюза?

Вераніка: Мае бацькі вельмі любяць Алеся, маці была на судзе.

«НН»: Ці часта ездзіце да бацькоў?

Вераніка: Мы з Алесем разам зрабілі неверагодную рэч. Мы набылі машыну і навучыліся на ёй ездзіць. У Алеся даўно былі правы, але ён імі не карыстаўся. І ў мяне таксама былі. Алесевы бацькі ўжо сталыя людзі, жывуць пад Маладзечнам, на электрычцы да іх ехаць амаль дзве гадзіны. Мы вырашылі, што не трэба марнаваць час, бо ён ляціць, а бацькоў хочацца бачыць: і адных, і другіх. Машына нам, канечне, спрасціла жыццё. Цяпер можна ў адны выхадныя з’ездзіць да маіх бацькоў, якія жывуць бліжэй да Ракава, а потым — да яго.

Алесь: Ну і калі казаць пра нашы адносіны, вось што яшчэ вельмі важна. Калі ў верасні я трапіў у аварыю, мяне ўсцешыла рэакцыя Веранікі, бо не было прэтэнзій адносна таго, што я не так ехаў.

Вераніка: Хаця калі мы ездзім, то ўзаемныя прэтэнзіі увесь час ёсць.

Алесь: Рэакцыя Веранікі для мяне была вельмі важнай. Гэта была падтрымка. Так, я не даў рады кіраванню, відавочна, трэба было больш асцярожна ехаць.

Вераніка: Алесь не можа больш асцярожна. Яму трэба BMW (усміхаецца), а мне і на гэтай добра ездзіць.

Алесь: У той жа вечар мы адсвяткавалі «памінкі» машыны.

Вераніка: Але праз нейкі час вырашылі, што будзем яе рамантаваць. Канечне, калі я першы раз пасля рамонту села за руль, мне было вельмі крыўдна, бо і тое не так, і гэта не так. А цяпер ужо прывыкла.

Алесь: Тут пытанне партнёрства і ўзаемаразумення. Калі штосьці ўжо адбылося, то наракаць на гэта няма сэнсу. Трэба глядзець наперад, думаць, як гэта можна выправіць.

Я ездзіў у Вільню, шукаў запчасткі.

Вераніка: Алесь ужо спецыяліст у гэтых запчастках.

«НН»: А ў бытавых пытаннях? Калі штосьці ламаецца, выклікаеце спецыялістаў ці самі разбіраецеся?

Вераніка: Калі ёсць настрой, жаданне і час, то Алесь разбярэцца. Ён не будзе перажываць, што яму трэба патэлефанаваць камусьці і спытаць, жоўты ці чырвоны дрот трэба ўтыркнуць. Гэта файна. Калі няма ні жадання, ні часу, тады можна кагосьці іншага папрасіць, але, зноў жа, ён сам гэта зробіць.

«НН»: Як адпачываеце?

Вераніка: У бацькоў.

Алесь: Часцей у бацькоў Веранікі.

Вераніка: Бацькі Алеся саромеюцца мне даваць нейкія заданні для адпачынку праз змену дзейнасці. Маім бацькам часцяком трэба дапамога па гаспадарцы, і гэта адпачынак праз змену дзейнасці.

«НН»: Можа і лазня там ёсць?

Вераніка: І лазня, канечне. Мой бацька вельмі любіць. Ён не супраць, каб Алесь прыязджаў туды з сябрамі.

Алесь: Ну так, чалавек дзесяць-пятнаццаць там ужо пабывала. Ну і аднойчы ездзілі на тыдзень адпачыць у Чарнагорыю да нашых сяброў.

Вераніка: Калі яшчэ не было Валодзькі, і ў Алеся былі нейкія справы за мяжой, то я проста купляла квіток і ехала з ім. Для мяне гэта быў адпачынак, нават на дзень кудысьці з’ездзіць. У мяне няма такога, што я раз на год павінна з’ездзіць у Турцыю.

Алесь: Ёсць у нас і яшчэ адзін выклік.

Вераніка: У нас ёсць участак з недабудаваным домам. Гэта ўсё каардынуе Алесь. Мяне захапіла, як ён за гэта ўзяўся. Канечне, дзе Алесь, а дзе будоўля (смяецца). Але вось яму цікава: ён будзе чытаць, глядзець, перапытвацца ў пятнаццаці чалавек, а пасля — зробіць. Ён бярэ на сябе адказнасць.

Алесь: Я далёка не ўсё ўмею рабіць, гэта раз. Другое — бракуе часу. Але трэба аддаць належнае, што галоўным у нас на будоўлі ўсё ж з’яўляецца бацька Веранікі, прафесійны будаўнік. Ён бачыць, што для нас гэта важна. Бачыць, што я пры ўсіх маіх абмежаваных здольнасцях да будоўлі ўсё ж такі шчыра спрабую штосьці рабіць, і ў яго з’яўляецца ахвота дапамагаць.